Harita Mühendisliği (Harita ve Kadastro Mühendisliği, Geomatik Mühendisliği, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği) en basit tanımıyla gökyüzünün ve yeryüzünün bir bölümünün ya da tamamının en doğru ve en pratik şekilde haritalandırılmasıyla uğraşan mühendislik dalıdır. Buradaki haritalandırmadan kasıt çalışılan bölge hakkında istenilen bilginin verilmesidir.
Harita Mühendisliği üniversiteden üniversiteye göre değişmesine rağmen genelde 5 anabilim dalına (Yıldız Teknik Üniversitesi’nde böyledir.) ayrılır. Bunlar sırasıyla Jeodezi, Fotogrametri, Ölçme Tekniği, Kartografya ve Kamu Ölçmeleri‘dir. Kısaca: Jeodezi hesaplamalar (Matematik, Geometri-Trigonometri (Düzlem ve Küresel), Fiziksel ve İstatistiksel vs.) ile, Fotogrametri uzaktan algılama, altlıklardan (çizim ya da sayısal veri, pafta ve fotoğraflardan (göksel, yersel)) jeodezik veriler elde etme ile, Ölçme Tekniği arazi ölçümleri ve aletleri ile, Kartografya harita çizimi-yapımı ile, Kamu Ölçmeleri de işin hukuksal yönüyle (sözel hukuk, tüzük + sayısal uygulama, projelendirme) ilgilenir. Günümüzde popüler olan CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) ise ağırlıklı olarak Fotogrametri ve Kartografya anabilim dallarının ortak çalışma alanına girmektedir. Bana kalırsa programlama ve tasarım tarafı ağır basan (Harita Mühendisliği + Bilgisayar Mühendisliği birleşimi gibi) ayrı bir anabilim dalı olmalıdır.
Teknoloji ile Uyum
Günümüzde bilgisayarlardan etkin olarak yararlanılmakta. Özellikle hesaplama ve çizim işlemleri artık neredeyse tümüyle bilgisayar yazılımları aracılığıyla yapılmaktadır. Bu büyük kolaylık ve zamandan tasarruf etmemizi sağlamaktadır. Örneğin; Excel‘de hazırlanan hesaplama formu, Matlab ile hazırlanan bir betik (script) normalde elle zaman alan işlemlerin kısa zamanda yapılmasını sağlarlar. Autocad, Netcad gibi çizim programları ile elle çizimi büyük uğraş ve zaman gerektiren haritalar pratik ve çabukça çizilebilirler. Göksel ve yersel fotoğraflardan foto-plan (harita yapımına uygun hale getirilmiş fotoğraf altlık) elde edilmesi için gereken işlemler (dönüşümler vs.) de çeşitli yazılımlar ile (Photomod, Microstation vs.) yapılabilmektedir. Yine piyasadaki CBS yazılımları ile (Arcgis, Mapinfo vs.) harita (katmanlar) + veritabanı ilişkisiyle pratik biçimde çalışılabilmektedir.
Bölümün Bulunduğu Üniversiteler
- Yıldız Teknik Üniversitesi (İstanbul) – 1949
- Karadeniz Teknik Üniversitesi (Trabzon) – 1968
- İstanbul Teknik Üniversitesi (İstanbul) – 1969
- Selçuk Üniversitesi (Konya) – 1973
- Bülent Ecevit Üniversitesi (Zonguldak) – 1994
- Erciyes Üniversitesi (Kayseri) – 1995
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi (Samsun) – 1997
Sonuç
Harita Mühendisliği: Matematik, Geometri-Trigonometri (Düzlem ve Küresel), İstatistik, Fizik, Bilgisayar (Hesaplama, Çizim, Programlama ve Tasarım), Teknik-Teknoloji, Hukuk ile Mesleki Projelendirme ve Uygulama ağırlıklı bir mühendislik dalıdır. Koordinatların ve mülkiyetin olduğu her yerde Harita Mühendisliği vardır.
Yıldız Teknik Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Selçuk Üniversitesi’nde bölümün eğitim kalitesi yüksektir denilebilir (bölümün açılma yılı ve akademik personel sayısı-niteliği göz önüne alınırsa) fakat esas kalite her mühendislikte hatta her bölümde olduğu gibi öğrencinin kendisini ne kadar geliştirebildiğindedir. Yine de öneride bulunmak gerekirse Yıldız Teknik Üniversitesi ve Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde bulunmuş birisi olarak bu iki üniversite için Harita Mühendisliği bölümünü (akademik personel ve eğitim kalitesi için) rahatlıkla önerebilirim.
