Türkiye’de orman alanlarının korunması, sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi ve sınırlarının belirlenmesi, 6831 sayılı Orman Kanunu ve buna bağlı çıkarılan Orman Kadastrosu ve 2-B Uygulama Yönetmeliği ile düzenlenmektedir. Bu kapsamda, orman sınırlarının belirlenmesi sürecinde en çok gündeme gelen iki önemli kavram olan Madde 2/A ve Madde 2/B büyük bir öneme sahiptir. Bu yazıda, Madde 2/A ve 2/B uygulamalarını ayrıntılı şekilde ele alarak, orman sınırlarının nasıl belirlendiğini ve sınır dışına çıkarılabilecek alanların kriterlerini inceleyeceğiz.
Madde 2/A: Orman Niteliğini Kaybeden Alanların Sınır Dışına Çıkarılması
Orman Kanunu’nun 2. maddesinin (A) bendi, orman olarak muhafazasında bilimsel ve fenni açıdan yarar görülmeyen ve tarım alanına dönüştürülmesinde fayda olduğu tespit edilen yerlerin orman sınırları dışına çıkarılmasına olanak tanır. Özellikle, ormanların içinde yer alan ve doğal özelliklerini kaybederek tarım faaliyetlerine uygun hale gelen alanlar bu madde kapsamında değerlendirilir.
Madde 2/A’ya göre orman sınırları dışına çıkarılacak alanlar, ormanların yeniden ağaçlandırılması, köylerde yaşayan halkın yerleşim ihtiyaçlarının karşılanması gibi amaçlarla belirlenir. Bu madde, orman kadastro komisyonları tarafından yapılacak inceleme ve tespitler sonucunda uygulanır ve çıkarılan alanların tarımsal amaçlarla kullanımına olanak sağlar.
Bu süreçte, orman niteliğini kaybetmiş alanların durumu bilimsel veriler ışığında değerlendirilir ve bu alanların orman sınırlarından çıkarılmasıyla ilgili karar, ilgili orman kadastro komisyonu tarafından alınır. Bu maddeyle amaç, ormanlık alanların ve tarıma elverişli arazilerin etkin bir şekilde ayrılmasını sağlamaktır.
Madde 2/B: Orman Vasfını Yitiren Yerlerin Orman Sınırları Dışına Çıkarılması
Orman Kanunu’nun 2. maddesinin (B) bendi ise orman niteliğini tam olarak kaybetmiş yerleri kapsar. Özellikle 1981 yılı öncesinde orman niteliğini yitirmiş, tarla, bağ, bahçe gibi tarım alanlarına dönüşmüş ya da şehirleşmiş alanlar bu madde kapsamında sınır dışına çıkarılır. Madde 2/B, orman sınırları dışına çıkarılan bu yerlerin kadastro çalışmaları ile belirlenmesini ve tapu siciline işlenmesini öngörmektedir.
Orman niteliğini kaybetmiş alanların, Devlet adına kayıtlı olan orman arazilerinden ayrılması ve orman sınırlarının daha etkin bir şekilde belirlenmesi hedeflenir. 2-B uygulamaları, tarımsal veya şehirleşmiş alanlarda yaşanan mülkiyet sorunlarını çözüme kavuşturmayı amaçlar ve bu alanlar vatandaşlar tarafından satın alınabilir hale getirilebilir. Bu sayede, orman vasfını kaybetmiş alanların yasallaştırılması ve tarım, yerleşim gibi amaçlarla kullanılmasının önü açılmış olur.
Madde 2/B’nin uygulanmasında, Orman Kadastrosu ve 2-B Uygulama Yönetmeliği önemli bir rehberdir. Bu yönetmelik, orman kadastro komisyonlarının çalışma usullerini, kadastro işlemlerinin nasıl yapılacağını ve sınırlandırılacak alanların belirlenme süreçlerini ayrıntılı bir şekilde açıklamaktadır.
Madde 2/A ve 2/B Uygulamalarının Farklılıkları
Madde 2/A ve 2/B arasında birkaç temel fark vardır:
- Kapsam: Madde 2/A, orman niteliği korunması zorunlu olmayan ancak tarım alanına dönüştürülebilecek alanları kapsarken, Madde 2/B tamamen orman niteliğini yitirmiş, tarım ve şehirleşme gibi kullanımlara dönüşmüş alanları ele alır.
- Uygulama Amacı: Madde 2/A, orman içinde kalan ancak tarıma uygunluğu tespit edilen alanların sınır dışına çıkarılması üzerine odaklanır. Madde 2/B ise uzun süre önce orman vasfını kaybeden alanların kadastro işlemleriyle yasal duruma kavuşturulmasını sağlar.
- Sonuçları: Madde 2/A ile sınır dışına çıkarılan alanlar, tarımsal amaçlar için kullanıma açılırken, Madde 2/B uygulamaları sonucunda sınır dışına çıkarılan alanlar satışa sunulabilir.
Sonuç
Madde 2/A ve 2/B, ormanlık alanların sınırlandırılması ve etkin bir şekilde yönetilmesi için uygulanan önemli hukuki düzenlemelerdir. Bu iki madde, hem tarım hem de yerleşim amaçlarına uygun arazilerin doğru şekilde ayrılmasını sağlayarak ormanların korunmasına ve sürdürülebilir kullanımına katkıda bulunur.
Madde 2/A’da tarıma elverişli orman arazileri orman köylüsünün kullanımına sunulurken Madde 2/B’de 31.12.1981 tarihi öncesinden orman vasfını kaybetmiş orman arazileri devlete ait ise hazineye, hükmi şahsiyeti haiz amme müesseselerine (kullanımı özel kişilere verilmiş kamu alanına) ait ise bu müesseseler adına veya hususi orman ise sahipleri adına orman sınırları dışına çıkartılır.
